Invloed van muziek op de hersenen
In de afgelopen decennia is steeds meer bekend geworden over de invloed van muziek op de hersenen. Helpt het maken van muziek bij de hersenfuncties? Word je slimmer van muziek?
Wat doet muziek met je hersenen?
Een leven zonder muziek is niet voor te stellen. Verschillende culturen vinden elkaar door muziek. Muziek is emotie en raakt mensen. Ook heeft muziek effecten op het lichaam. Je hartritme kan zich bijvoorbeeld aanpassen aan de beat van de muziek, maar ook je bloeddruk kan er door dalen. Allerlei hersengebieden worden geactiveerd tijdens het luisteren en het bespelen van muziek. Muziek heeft daardoor bijzondere effecten, zo kan het:
- Je communicatievaardigheden te verbeteren
- Helpen bij mensen met de ziekte van parkinson
- Je immuunsysteem een boost geven
- Je tijdsbeleving veranderen
- Helpen bij het repareren van het brein
- Helpen bij het ophalen van herinneringen
- Mensen met alzheimer tijdelijk laten opleven
- Je slimmer maken
- Zingen reduceert stotteren
Uit onderzoekt blijkt dat kinderen die piano spelen een 12% grotere corpus callosum krijgen. Dit gebied is verantwoordelijk voor de communicatie tussen beide hersenhelften en ondersteunt complexe gedachten waarbij logica (links) en intuïtie (rechts) een rol spelen.
Ontwikkeling van het brein
We worden geboren met meer neuronen dan we nodig hebben. Ongeveer rond het 9e levensjaar houden onze hersenen een grote schoonmaak. Neuronen die niet worden gebruikt verliezen in deze periode hun connecties. Daarom is het makkelijker om een taal te leren als je jong bent. Hetzelfde geldt voor muziek: als je jong start met het leren van muziek, wordt het brein als het ware hiervoor ingericht. Ook op latere leeftijd is dit natuurlijk nog mogelijk, maar het is net als met taal; het gaat het ons minder makkelijk af.
Bij hele jonge kinderen heeft muziek al een effect op de hersenen. Henkjan Koning – hoogleraar muziekcognitie bij de Universiteit van Amsterdam – heeft laten zien dat zelfs baby's al reageren op ritme. Muziek en ritme zit dus in iedereen, laat je daarom nooit vertellen dat je niet muzikaal bent.
Erik Scherder vertelt over muziek en het brein in MAX Masterclass
Welke hersengebieden zijn betrokken bij muziek?
Het beluisteren van muziek
Bij het luisteren van muziek spelen deze hersengebieden een belangrijke rol:
Plannen het maken van beslissingen (frontale kwab): Door te luisteren naar muziek worden de functies van dit gebied verbeterd.
Verwerken van taal en woorden (temporale kwab): In tegenstelling tot taal wordt muziek in dit gebied aan de rechterkant geïnterpreteerd.
Begrijpen van taal (gebied van Wernicke): We gebruiken dit deel om de muziek te analyseren en er van te genieten, maar ook om geschreven en gesproken taal te begrijpen.
Verwerking van zicht (occipitale kwab): Dit gebied is betrokken bij de verwerking van wat we zien. Dit gebied wordt sterker geactiveerd bij professionele muzikanten tijdens het beluisteren van muziek, waarschijnlijk omdat ze zich de muziek inbeelden.
Genot en beloning (nucleus accumbuens): Muziek zorgt voor dopamine aanmaak in het brein en is daarmee een natuurlijke drug.
Ritme en dans (putamen): Verwerking van ritme en beweging van het lichaam (dans). Patiënten met de ziekte van parkinson kunnen (ten dele) van hun symptomen verlost raken tijdens het gebruik van muziek.
Emoties (amygdala): De verwerking en activatie van emoties vind hier plaats. Als je kippenvel ervaart tijdens het beluisteren van muziek, weet je dat de amygdala is geactiveerd.
Geheugen, navigatie en emoties (hippocampus): Muziek kan zorgen voor de productie van nieuwe neuronen en verbetering van het geheugen.
Handhaving lichamelijke functies (hypothalamus): Betrokken bij regulatie van het lichaam zoals slaap, dorst, hartslag en temperatuur. Muziek heeft invloed op bijvoorbeeld de hartslag en bloeddruk.
Het bespelen van een instrument
Bij het bespelen van muziek worden daar bovenop ook nog deze gebieden geactiveerd:
Spraak & communicatie (gebied van Broca): Wordt geactiveerd bij het bespelen van muziek. Dit gebieden wordt ook geactiveerd bij het produceren van spraak.
Beweging & motorisch geheugen (cerebellum): Betrokken bij coordinatie van beweging en motorisch geheugen. Als een Alzheimer patiënt op jonge leeftijd bijvoorbeeld de piano heeft leren spelen, kan hij dit ook vaak nog op hoge leeftijd, ondanks de hoge aantasting van het brein door Alzheimer.
Communicatie tussen hersenhelften (corpus callosum): Helpt bij communicatie tussen de linker en rechter hersenhelft. Complexe gedachten waarbij logica (links) en intuïtie (rechts) een belangrijke rol spelen worden door dit gebied ondersteund. Een muzikant heeft deze coördinatie nodig. Een pianist zal de noten op papier (logica) moeten vertalen naar de aanslag van toetsen en ervaart daarbij emotie (rechts).
Muziekles volgen?