Piano 

leren 

spelen

De geschiedenis van de piano

De piano is een instrument dat bespeeld wordt met toetsen, het zogeheten klavier. Door het aanslaan van een toets wordt er binnenin de piano een snaar aangeslagen met een hamer. Er zijn witte en zwarte toetsen, met de witte toetsen speel je hele noten (A, B, C, D, E, F en G) en met de zwarte toetsen halve noten (C#, D#, F#, G#, A#).

De piano zoals we hem nu kennen heeft een aantal voorgangers. In veel verschillende culturen bestaan er snaarinstrumenten waarbij de snaren aangeslagen worden met hamers, zoals de hammered dulcimer. Deze bevatten echter geen toetsen en doen daarom dus eerder denken aan een gitaar of harp. De directe voorganger van de piano is het klavecimbel. Het klavecimbel bestaat uit een kast met toetsen waarmee snaren getokkeld worden, deze manier van snaren aanslaan is vergelijkbaar met hoe een gitarist een snaar met een plectrum bespeelt. Dit instrument wordt in de geschiedenis voor het eerst benoemd rond 1400 en maakt een groot deel uit van de vroege Westerse muziekcultuur. Op het klavecimbel was het voor een speler haast onmogelijk hard of zacht te spelen, daarnaast was het ook niet mogelijk om ‘lange' noten te spelen, omdat het geluid vrij snel uitsterft.

Daar kwam verandering in toen rond 1700 de Italiaan Bartolomeo Cristofori “gravicembalo col piano e forte” of “fortepiano” uitvond. De naam van het instrument verwijst naar de mogelijkheid om hard (forte) en zacht (piano) te spelen. Deze term werd vervolgens afgekort tot, je raadt het al, piano. Deze uitvinding was revolutionair doordat de snaren niet meer door een plectrum aangeslagen werden, maar door een hamer. Deze hamers bleven zolang de toets ingedrukt werd gehouden boven de snaar hangen, waardoor de aangeslagen snaar niet direct gedempt werd. Daarom bleven snaren langer uitzingen dan voorheen bij het klavecimbel mogelijk was. In essentie was door het mechanisme dat Cristifori uitvond de piano geboren, maar de fortepiano had nog wel wat verschillen met de hedendaagse piano.

Zo had de fortepiano slechts 4 of 5 octaven, of 48 tot 60 toetsen, waar onze huidige piano's net iets meer dan 7 octaven hebben, of 88 toetsen. Een ander groot verschil was dat de fortepiano in eerste instantie geen voetpedalen had en toen het deze wel kreeg waren ze veelal van een andere aard dan wat de pedalen nu op een piano doen.

Voetpedalen

Alle piano's hebben in ieder geval twee voetpedalen, maar in veel gevallen hebben ze er drie. Op piano's die twee pedalen hebben ontbreekt het middelste pedaal.

Linkerpedaal of una corda-pedaal

Door dit pedaal worden de hamers dichter bij de snaar gebracht, waardoor zelfs met hard aanslaan van de toetsen de noten zachter zullen zijn, waardoor de klank van de piano anders wordt.

Middelste pedaal

Het middelste pedaal heeft op verschillende piano's verschillende functies. Op de meeste (huiskamer)piano's is dit het studiepedaal. Door het intrappen van het pedaal wordt er een laag vilt over de snaren geplaatst, waardoor het volume dat de piano voortbrengt een stuk lager is. Dit kan een voordeel zijn in situaties waar geluidsoverlast vermeden moet worden.

Op een vleugel heeft het middelste pedaal een andere functie en heet dan officieel het sostenutopedaal. Dit pedaal werd uitgevonden door de Duitste piano en vleugelbouwer Steinway. Door het sostenutopedaal in te trappen nadat één of meerdere noten aangeslagen worden zullen deze noten na het loslaten van de toetsen door blijven klinken, terwijl de rest van de snaren gedempt blijven.

Rechterpedaal of sustainpedaal

Door het intrappen van het het sustainpedaal worden alle dempers van de snaren gelicht, waardoor alle snaren door zullen blijven klinken. Dit is op verschillende manier in te zetten.

Snaren kunnen bijvoorbeeld in het lage register van de piano aangeslagen worden en terwijl ze nog uitzingen kan er in het hoge register overheen gespeeld worden. Ook geeft het bijvoorbeeld de illusie van ruimte, zo wordt het ook wel eens het galmpedaal genoemd.

Keyboards

Het keyboard is een elektrische variant van de akoestische piano. Keyboards bestaan in veel verschillende vormen en prijsklassen. Ze zijn een stuk compacter dan een akoestische piano en hebben dan ook vaak minder toetsen, hoewel er natuurlijk ook veel keyboards zijn met de gebruikelijke 88 toetsen. Voor veel muzikanten is piano leren spelen op een keyboard een goede optie, wegens hun kleinere formaat en aanzienlijk lagere prijs. Daarnaast kan er met een koptelefoon geoefend worden zodat de buren niet met Mozart mee hoeven te luisteren als ze dat niet willen. Het nadeel is wel dat veel keyboards geen ‘echte' pianotoetsen hebben, waardoor het gevoel van spelen op een keyboard heel anders kan zijn dan op een akoestische piano.

Het nut van pianoles

Je hebt vast wel eens een piano bespeeld, al is het een enkele noot. De piano is namelijk één van de makkelijkste instrumenten om een klank uit te krijgen, je kunt letterlijk een toets indrukken en je hebt een mooie klank. Het bespelen van de piano is natuurlijk net wat ingewikkelder dan dat.

Er zijn heel veel online filmpjes om piano te leren spelen, dus waarom zou je dan een les volgen? Een pianoleraar kan je goed begeleiden in de juiste techniek. Vaak leren we verkeerde houdingen en technieken aan. Je kunt bijvoorbeeld snel pijn in je handen en rug krijgen als je geen goede houding hebt terwijl je piano speelt. Een online filmpje kan je daar niet op wijzen. Samen met een docent alle stappen doornemen kan er voor zorgen dat je sneller en juister piano leert spelen.

Buiten het begeleiden met de juiste techniek helpt de docent je ook met je presentatie en je zelfvertrouwen.

Laat jezelf verrassen door wat jij allemaal kan!

Wanneer starten met pianoles

Bij School of Music geven we les aan kinderen vanaf 7 jaar en volwassenen. Waarom 7 jaar? Dit heeft o.a. te maken met het feit dat het kind groot genoeg moet zijn om bij de voetpedalen te kunnen komen. Het maakt natuurlijk niet uit of je al ervaring hebt of nog niet verder bent gekomen dan Vader Jacob. Boek gewoon een proefles en je komt er pijlsnel achter hoe een pianoles bevalt en wat de mogelijkheden zijn met de piano. Bij School of Music kun je pianoles krijgen op zowel een akoestische piano als op een keyboard.

Laat je inspireren door de pianokunsten van onze professionele pianodocenten en ga gemotiveerd aan de slag om jouw doel te bereiken: een goede beheersing van de toetsen!